*Chủ nhiệm đề tài: GS.TS Nguyễn Văn Khang

* Đơn vị thực hiện: Viện Ngôn ngữ học

* Thời gian thực hiện: Năm 2015 - 2016

          * Mục tiêu:

Đối với một ngôn ngữ, chữ viết là “một nửa" của một ngôn ngữ, thậm chí đóng vai trò quyết định đối với sự tồn vong của một ngôn ngữ. Giả sử, nếu một ngôn ngữ không có chữ viết thì hệ thống cấu trúc của ngôn ngữ đó (như ngữ âm, ngữ pháp, từ vựng,…) sẽ bị biến dạng do chịu ảnh hưởng, tác động của các ngôn ngữ có chữ viết; không có chữ viết thì không có công cụ để giáo dục và nguy cơ sẽ bị mất dần; theo đó, toàn bộ văn hóa của dân tộc không có chữ viết cũng không được lưu giữ, truyền lại cho thế hệ mai sau một cách trọn vẹn.

Đối với một dân tộc, chữ viết sẽ đóng vai trò quan trọng, nếu không muốn nói là quyết định cho sự bảo tồn và phát huy ngôn ngữ dân tộc.Nói như W. Humbold “ngôn ngữ là linh hồn của dân tộc” và “linh hồn của dân tộc là ngôn ngữ”.“Chúng ta suy luận được tinh thần của một dân tộc nhờ thước đo tuyệt vời là ngôn ngữ. Ngôn ngữ chính là một tượng đài mà mỗi cá nhân trong tiến trình hàng trăm năm đã đóng góp vào đó một hòn đá” [Emerson, dẫn theo D.Crystal, 2000].

Với tất cả những điều nêu ở trên, việc xây dựng bộ chữ Mường ở Hòa Bình là cần thiết, cấp bách để bảo tồn, phát huy ngôn ngữ-văn hóa Mường ở tỉnh Hòa Bình nói riêng, dân tộc Mường nói chung.

        * Nội dung:

Nội dung 1: Sưu tầm tài liệu phục vụ nghiên cứu và viết báo cáo tổng thuật tài liệu của đề tài:

Nội dung 2: Tiến hành điều tra khảo sát tại 4 vùng Mường ( Bi, Vang, Thàng, Động) và tổ chức 04 cuộc hội thảo về ngữ âm tiếng Mường tại 04 vùng Mường

Nội dung 3: Xây dựng Bộ chữ Mường

Nội dung 4: Tiến hành biên soạn tài liệu học chữ Mường để dạy thử, ngữ vựng Việt - Mường và dạy thử bộ chữ Mường tại 4 vùng Mường:

Nội dung 5: Tổ chức Hội thảo chung về xây dựng bộ chữ Mường tại thành phố Hòa Bình.

Nội dung 6: Hoàn chỉnh Bộ chữ Mường

          * Kết quả đạt được:

Ý nghĩa thực tiễn của đề tài được thể hiện ở một số mặt chính sau:

Về thực tiễn tiếng Mường: Đây là lần đầu tiên tiếng Mường có một bộ chữ viết chính thức, giúp cho việc bảo tổn bản sắc ngôn ngữ văn hóa Mường.

Bộ chữ Mường được phê duyệt và đưa vào sử dụng, đáp ứng được các nhiệm vụ chính yếu như sau:

- Là chữ viết để phục vụ cho công tác sưu tầm, nghiên cứu, góp phần vào việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa Mường;

- Là chữ viết trong việc dạy-học tiếng Mường cho người Mường và những người đang làm việc (như công chức, viên chức, lực lượng vũ trang) tại vùng có người Mường và tất cả những ai có nhu cầu học tập, sử dụng tiếng Mường;

- Là chữ viết sử dụng trong việc in ấn, phát sóng (phát thanh và truyền hình) bằng tiếng Mường.

Về chính trị-xã hội: Bộ chữ Mường là sự khẳng định vị thế, vai trò của dân tộc Mường trong cộng đồng các dân tộc thiểu số nói riêng, cộng đồng các dân tộc Việt Nam nói chung.

Bộ chữ Mường khẳng định vị thế của tiếng Mường; góp phần   vào việc phát triển bền vững vùng Mường nói riêng, phát triển bền vững của tỉnh Hòa Bình nói chung.

Về hiệu quả kinh tế: Chữ Mường giúp cho việc hoàn chỉnh các tác phảm văn hóa Mường; giúp cho việc thúc đẩy du lịch vùng Mường thông qua các về Mường.