*Lĩnh vực khoa học: Khoa học nông nghiệp
* Đơn vị thực hiện: Ban Dân tộc tỉnh Hòa Bình
*Thời gian thực hiện: 2013-2014
*Chủ nhiệm đề tài: Đinh Thị Thảo
* Mục tiêu:
a) Mục tiêu chung:
Thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi qua việc nghiên cứu tìm ra loài cây dược liệu có giá trị kinh tế cao, phù hợp với điều kiện sinh thái vùng, trình độ canh tác của nhân dân vùng cao, để đưa vào sản xuất hàng hóa, nâng cao đời sống, xóa đói giảm nghèo, góp phần giữ ổn định an ninh chính trị ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số của tỉnh.
b) Mục tiêu cụ thể:
- Trồng thử nghiệm 6 loài cây dược liệu (Đương Quy, Xuyên Khung, Bạch Chỉ, Sâm Ngọc Linh, Đẳng Sâm, Hà Thủ Ô Đỏ) để tìm ra những loài cây dược liệu có khả năng sinh trưởng và phát triển phù hợp với điều kiện tự nhiên và trình độ canh tác của nhân dân xã Pà Cò huyện Mai Châu.
- Đánh giá hiệu quả kinh tế - xã hội, đề xuất giải pháp phát triển, nhân rộng một số loài cây dược liệu, giúp nhân dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, mở ra một hướng phát triển kinh tế trên địa bàn xã Pà Cò, huyện Mai Châu nói riêng và các xã vùng cao có điều kiện tự nhiên tương tự nói chung, nâng cao giá trị thu nhập trên một đơn vị diện tích canh tác, tạo công ăn việc làm, xoá đói, giảm nghèo, nâng cao đời sống cho nhân dân.
* Nội dung:
Nội dung 1: Điều tra điều kiện tự nhiên, KT – XH, lựa chọn hộ, chọn địa điểm trồng thử nghiệm.
Nội dung 2: Trồng thử nghiệm 6 loài dược liệu tại địa bàn xóm Chà Đáy xã Pà Cò huyện Mai Châu
Nội dung 3: Đánh giá tình hình sinh trưởng, phát triển, năng suất, các yếu tố cấu thành năng suất – tính toán hiệu quả kinh tế.
Nội dung 4: Đề xuất các giải pháp phát triển kinh cây dược liệu tại 2 xã Pà Cò và Hang Kia và khuyến cáo cho các địa bàn có điều kiện tương tự.
* Phương pháp nghiên cứu:
- Kế thừa các tài liệu, công trình nghiên cứu, quy trình kỹ thuật trồng, chăm sóc, chế biến, bảo quản các loài cây dược liệu theo nội dung nghiên cứu để tham khảo và vận dụng, có đối chiếu với điều kiện thực tế để so sánh.
- Sử dụng các công cụ thống kê sinh học để phân tích tương quan giữa các yếu tố theo dõi liên quan.
- Phương pháp chuyên gia, chuyên khảo để tham khảo, tổng hợp, thu thập chọn lọc các ý kiến của các chuyên gia, các cán bộ nghiên cứu hoặc công tác trong lĩnh vực nghiên cứu, sản xuất, kinh doanh dược liệu.
- Phương pháp phân tích số liệu
*Kết quả đạt được:
- Đã tiến hành điều tra điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, lựa chọn hộ, chọn địa điểm trồng thử nghiệm
- Đơn vị thực hiện đề tài đã phối hợp với hợp tác xã nông lâm nghiệp Linh Dược Sơn tỉnh Hòa Bình tiến hành tập huấn, hướng dẫn quy trình kỹ thuật cho 20 người là các hộ dân ở xóm Trà đáy, xã Pà Cò
- Đơn vị thực hiện đã tiến hành trồng 1500 cây Xuyên Khung, 2000 cây Đẳng Sâm, 1050 cây Hà Thủ Ô đỏ, 100 cây Sâm Ngọc Linh, 1275 cây Đương Quy và 1780 cây Bạch Chỉ với diện tích 250m2/loại cây tại xóm Trà Đáy, xã Pà Cò, huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình.
- Đơn vị thực hiện đã tiến hành theo dõi, đánh giá tình hình sinh trưởng, phát triển, năng suất, các yếu tố cấu thành năng suất, kết quả bước đầu cho thấy:
+ Cây Xuyên Khung: Sinh trưởng và phát triển tốt, rất phù hợp với điều kiện khí hậu đất đai của xóm Trà Đáy, xã Pà Cò, huyện Mai Châu. Tổng sản lượng thu được 77kg/250m2, quy ra năng suất ước tính đạt 3080kg/ha, giá trị kinh tế ước tính thu được là 37 triệu/ha
+ Cây Hà Thủ Ô đỏ và cây Đẳng Sâm: Qua theo dõi tình hình sinh trưởng và phát triển cho thấy, bước sang năm thứ 2 tỷ lệ nảy mầm và phát triển trở lại thấp, trung bình chỉ đạt 15%, số cây sống và phát triển trở lại cho củ rất nhỏ, vì vậy bước đầu có thể đánh giá cây Hà Thủ Ô đỏ và cây Đẳng Sâm không phù hợp với điều kiện ở xã Pà Cò
+ Cây Đương Quy: Sinh trưởng và phát triển khá tốt rất phù hợp với điều kiện khí hậu đất đai tại xóm Trà Đáy, xã Pà Cò, huyện Mai Châu. Tổng sản lượng đạt 144kg/250m2, quy ra năng suất ước tính 5760kg/ha, giá trị kinh tế ước tính thu được 86 triệu/ha
+ Cây Bạch Chỉ: Sinh trưởng và phát triển khá tốt rất phù hợp với điều kiện khí hậu đất đai tại xóm Trà Đáy, xã Pà Cò, huyện Mai Châu. Tổng sản lượng đạt 125kg/250m2, quy ra năng suất ước tính 5000kg/ha, giá trị kinh tế ước tính thu được 40 triệu/ha
+ Cây Sâm Ngọc Linh: Sinh trưởng và phát triển chậm, tỷ lệ sống thấp (cây sống chủ yếu là cây sống dưới tán rừng già), cần tiếp tục theo dõi và đánh giá sau.
- Đã tiến hành đưa mẫu Xuyên Khung, Đương Quy, Bạch Chỉ đi phân tích một số thành phần tại Viện Dược liệu Trung ương đã cho kết quả rất khả quan, cả 3 loại đều đạt chất lượng theo tiêu chuẩn Việt Nam.
- Hoàn thiện quy trình trồng và chăm sóc 03 loài cây: Đương Quy, Bạch Chỉ và Xuyên Khung
- Đề xuất các giải pháp phát triển cây dược liệu tại 2 xã Hang Kia và Pà Cò, huyện Mai Châu