*Lĩnh vực khoa học: Khoa học Nông nghiệp
* Đơn vị thực hiện: Viện Cải thiện giống và Phát triển Lâm sản
* Thời gian thực hiện: 2014-2015
* Chủ nhiệm đề tài: Ông Hoàng Thanh Lộc
* Mục tiêu:
- Mục tiêu tổng quát:
+ Góp phần bảo tồn và phát triển nguồn gen cây Giổi ăn hạt thuộc huyện Lạc Sơn thuộc tỉnh Hòa Bình phục vụ cho trồng rừng kinh tế của tỉnh và các tỉnh lân cận; góp phần tăng thu nhập, cải thiện đời sống cho người dân tỉnh trong tỉnh.
- Mục tiêu cụ thể:
+ Đánh giá được hiện trạng nguồn gen cây Giổi ăn hạt Lạc Sơn: Phân bố, tiềm năng về sản lượng hạt, đặc điểm sinh trưởng, phát triển; tính đa dang di truyền.
+ Bảo tồn và phát triển nguồn gen cây Giổi ăn hạt Lạc Sơn: Tuyển chọn và công nhận được 20 cây trội về sản lượng hạt, xây dựng được mô hình bảo tồn kết hợp với vườn cây đầu dòng để phát triển bền vững nguồn gen đã chọn tuyển, xây dựng hướng dẫn kỹ thuật nhân giống cây Giổi ăn hạt Lạc Sơn.
+ Tư liệu hóa nguồn gen cây Giổi ăn hạt Lạc Sơn phục vụ công tác nghiên cứu và sản xuất.
* Nội dung:
Nội dung 1: Điều tra, đánh giá hiện trạng phân bố, tiềm năng về sản lượng hạt; đặc điểm sinh trưởng, phát triển, sâu bệnh hại của nguồn gen cây Giổi ăn hạt Lạc Sơn -Hòa Bình
Nội dung 2: Nghiên cứu chọn lọc cây trội về sản lượng hạt để cung cấp nguyên liệu cho công tác bảo tồn, nhân giống và phát triển nguồn gen
Nội dung 3: Nghiên cứu hoàn thiện kỹ thuật nhân giống cây con gieo ươm từ hạt và nghiên cứu bổ sung thời điểm ghép cây trong vụ Xuân
Nội dung 4: Xây dựng mô hình bảo tồn và phát triển bền vững nguồn gen Giổi ăn hạt đã được chọn lọc có giá trị kinh tế cao theo mô hình vườn hộ gia đình
Nội dung 5: Tư liệu hóa nguồn gen cây Giổi ăn hạt Lạc Sơn
* Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp PRA có sự tham gia của người dân.
- Phương pháp đo đếm thu, thập số liệu điều tra rừng của Vũ Tiến Hinh (Trường Đại học Lâm nghiệp).
- Phương pháp chỉ thị phân tử
- Phương pháp phân tích các giá trị đặc trưng mẫu và phân tích tương quan theo các phần mềm thống kê Excell, SPSS
- Phương pháp William và Matheson (1994), SPSS (2005), Exell.
* Kết quả đạt được:
- Đã điều tra, đánh giá hiện trạng phân bố, tiềm năng về sản lượng hạt, đặc điểm sinh trưởng, phát triển, sau bệnh hại của nguồn gen cây Giổi ăn hạt tại huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình
- Đã tiến hành tuyển chọn 40 cây trội dự tuyển ( trội về sản lượng hạt) tại nơi tập trung nhiều nhất cây Giổi đang thời kỳ thu hạt của huyện Lạc Sơn là 3 xóm thuộc xã Chí Đạo ( xóm Be Trên: 25 cây trội dự tuyển, xóm Be Dưới: 6 cây trội dự tuyển, xóm Be Ngoài: 9 cây trội dự tuyển)
- Từ 40 cây trội dự tuyển đề tài đã tiến hành chọn 20 cây trội
- Đã nghiên cứu tính đa dạng di truyền của 20 cây trội về sản lượng hạt
- Đã nghiên cứu tính biến động và tính ổn định tương đối về sản lượng hạt, chất lượng thương mại của hạt của 20 cây trội trong 2 năm 2014, 2015
- Đã thẩm định và công nhận 20 cây trội để phát triển nguồn gen đã được chọn tuyển vào sản xuất
- Đã tiến hành mua hạt giống và làm thí nghiệm về xử lý hạt giống, thí nghiệm ảnh hưởng của phân bón cho cây con trong giai đoạn vườn ươm, thí nghiệm về độ che bóng con trong giai đoạn vườn ươm
- Đã chuẩn bị 3.000 gốc ghép, sang bầu lớn, chăm sóc để chuẩn bị gốc ghép đạt tiêu chuẩn cho tiến hành ghép vào đầu mùa xuân ( 300 gốc ghép phục nghiên cứu thời điểm ghép và 2.700 gốc phục vụ cho xây dựng mô hình)
- Nghiên cứu hoàn thiện kỹ thuật nhân giống cây con gieo ươm từ hạt và nghiên cứu bổ sung thời điểm ghép cây trong vụ xuân:
- Đã ghép được 1150 cây giổi ghép, đã phát 1150 cây ghép cho 14 hộ gia đình có 20 cây trội được chọn tuyển (mỗi cây trội được phát 20 cây)
- Đã tư liệu hóa nguồn gen cây Giổi ăn hạt Lạc Sơn.
- Đã xây dựng 01 Clip hướng dẫn gieo hạt, ghép cây, trồng, chăm sóc, bảo vệ cây giổi ăn hạt Lạc Sơn.
* Kiến nghị:
- Đề nghị tỉnh Hòa Bình đưa cây Giổi ăn hạt vào cơ cấu cây trồng rừng gỗ lớn của tỉnh.
- Đề nghị Sở Khoa học công nghệ tỉnh Hòa Bình phổ cập tài liệu ”Hướng dẫn kỹ thuật nhân giống bằng hạt và ghép cây Giổi ăn hạt Lạc Sơn” của đề tài để các tổ chức, cá nhân có thể áp dụng vào nhân giống cây Giổi ăn hạt Lạc Sơn bằng hạt và bằng ghép cây.
- Đề nghị Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Hòa Bình có biện pháp quản lý và sử dụng tốt các cây trội đã được Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh thẩm định và cấp chứng chỉ, để các nguồn vật liệu giống của các cây này có thể cung cấp cho sản xuất cây giống Giổi hàng năm của tỉnh.