*Lĩnh vực khoa học: Tự nhiên

* Đơn vị thực hiện: Viện Địa chất

*Thời gian thực hiện: 2015

*Chủ nhiệm đề tài: PGS.TS. Đinh Văn Toàn

* Mục tiêu:

- Làm sáng tỏ nguyên nhân gây nứt sụt đất tại khu vực  xóm Tân Lập, xã Dân Hạ, Kỳ Sơn, Hòa Bình và đề xuất giải pháp giảm nhẹ thiệt hại

* Nội dung:

- Nội dung 1: Nghiên cứu đánh giá đặc điểm địa chất – kiến tạo khu vực nứt sụt đất và lân cận, tìm hiểu đánh giá mối liên quan giữa điều kiên địa chất-kiến tạo với nứt sụt đất ở khu vực xómTân Lập và lân cận

- Nội dung 2: Nghiên cứu xác định các đối tượng có khả năng gây nứt sụt đất đất ẩn trong lòng đất (các đới phá hủy đứt gãy, các vùng đất yếu, các hang hốc rỗng ngầm trong đất ) bằng các phương pháp Địa vật lý.

 - Nội dung 3: Nghiên cứu xác định nguyên nhân và dự báo khoanh vùng nguy cơ nứt sụt đất khu vực xóm Tân Lập  và đề xuất giải phápgiảm nhẹ thiệt hại

* Phương pháp nghiên cứu:

- Các phương pháp địa chất – kiến tạo nghiên cứu đánh giá điều kiện địa chất kiến tạo.

- Phương pháp phân tích ảnh và hệ thông tin địa lý ( GIS )

- Phương pháp thăm dò địa chấn

- Phương pháp đo sâu điện

- Phương pháp khoan.

* Kết quả đạt được:

- Đề tài đã tiến hành nghiên cứu, đánh giá đặc điểm địa chất-kiến tạo khu vực nứt sụt đất và lân cận, tìm hiểu đánh giá mối liên quan giữa điều kiện địa chất kiến tạo với nứt sụt đất ở khu vực xóm Tân Lập và lân cận

- Đã tiến hành khảo sát bằng phương pháp thăm dò điện và phương pháp thăm dò địa chấn khúc xạ tại nhiều vị trí. Kết hợp với các nghiên cứu về địa chất kiến tạo có thể giải thích nguyên nhân gây sụt đất, nứt đất tại xóm Tân Lập như sau:

+ Tại khu vực nứt đất nằm gần nơi giao nhau của 2 đới đứt gãy lớn: đới phương tây bắc-đông nam Nghĩa lộ - Ninh Bình và đới kinh tuyến Bất Bạt – Hòa Bình. Cả hai đới đứt gãy này đều có biểu hiện hoạt động trẻ và hiện đại, hậu quả của các hoạt động này đã tạo nên 2 vùng trũng Đệ Tứ liên thông nhau tại khu vực thung lũng xã Dân Hạ, kèm theo đó là sự xuất hiện nhiều đới đứt gãy trẻ kích thước nhỏ làm cho vùng này có mật độ đứt gãy cao, mức độ phá hủy do vậy cũng cao hơn. Ngoài ra tại khu vực nứt sụt đất và lân cận có nhiều đới dập vỡ chứa nước và các hang hốc rỗng

+ Hoạt động của các dòng xói ngầm trong các đới đứt gãy, các hang hốc là yếu tố trực tiếp gây ra hiện tượng tai biến tại khu vực Dân Hạ. Theo đó, đầu năm 2015 thời gian khô hạn kéo dài, nước mặt không được bổ sung vào nguồn nước dưới đất đã phá vỡ nhanh hơn trạng thái cân bằng; dòng nước ngầm từ trong các đới dập vỡ, các hang hốc hoạt động mạnh lên gây xói mạnh hơn làm rửa trôi các vật liệu mịn nhanh hơn và cũng làm yếu đi tính liên kết của đất đá bở dời phía trên gây ra sụt các hang hốc, kèm theo đó là xảy ra trượt ở những ranh giới có thể trượt và gây ra nứt đất. Hoạt động của con người như khai thác nước, hoạt động của các xe trọng tải lớn cũng là những yếu tố thúc đẩy nhanh quá trình làm phát sinh nứt, sụt đất

- Đã tiến hành khoanh vùng dự báo nguy cơ nứt sụt đất xóm khi theo 5 cấp độ ( trong đó cấp 5 là cấp cảnh báo nguy cơ nứt, sụt đất, nứt đất mạnh nhất)

- Đã đề xuất một số giải pháp phòng tránh giảm nhẹ thiệt hại